Atıf için:
Fatih Artvinli & Cem Hakan Başaran, “Tababet-i Akliye ve Asabiye Cemiyeti”, İstanbul Seririyatı Arşivi.
https://istanbulseririyati.com/index.php/2024/12/19/tababet-i-akliye-ve-asabiye-cemiyeti/
İstanbul Seririyatı herhangi bir kuruma bağlı ya da herhangi bir kurumun resmi yayın organı olarak yayımlanmamıştır. Bununla birlikte dergide en çok haber ve etkinliklerine yer verilen kurum Tababet-i Akliye ve Asabiye Cemiyeti’dir. Uzun yıllar boyunca Mazhar Osman’ın başkanlık yaptığı Cemiyetin resmi bir yayın organı bulunmamaktadır ve fakat İstanbul Seririyatı cemiyetin haberlerine, kongrelerine, sunulan bildirilere sayfalarında yer vererek, dolaylı yoldan da olsa bazı sayılarında derneğin “gayriresmi bülteni” olarak işlev görmüştür.
Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Müze Koleksiyonu
Osmanlı Tababet-i Akliye ve Asabiye Cemiyeti, Toptaşı Bimarhanesi başhekimi Avni Mahmud’un davetiyle bir araya gelen, akliye ve asabiye (nöropsikiyatri) alanında çalışan hekimler tarafından 16 Ekim 1914’de gerçekleştirilen ilk toplantıyla kuruldu. Resmi kuruluşunu 1918 yılında tamamlayan dernek, Cumhuriyetten sonra Türk Tababet-i Akliye ve Asabiye Cemiyeti adını aldı; daha sonra ise bu isim Türk Nöropsikiyatri Derneği olarak değiştirildi. [1]
Birinci Dünya Savaşı yıllarında her ne kadar dernek toplantısı yapılamamış ise de nöro-psikiyatristler farklı ortamlarda bir araya gelebilmiştir. Mazhar Osman, Tababet-i Akliye ve Asabiye Cemiyeti başkanlığına seçildikten sonra, ilk bilimsel toplantı, 1918 yılı Ekim ayında gerçekleştirilmiştir. [2] Ertesi yıl (1919) Ekim ayında ise dernek kuruluş yıldönümü etkinliği olarak ilk defa bir Kongre düzenlemiştir. Toptaşı Bimarhanesi’nde gerçekleştirilen ilk kongrenin açılış konuşmasını yapan başhekim Avni Mahmud, İstanbul’daki akıl hastanelerinin tarihini anlatarak kendi dönemindeki gelişmeleri özetlemiştir. Ardından dernek başkanı Mazhar Osman derneğin gösterdiği gelişimi, savaş arası dönemi ve kayıpları anlatarak bundan sonra neler yapılabileceğini sıralamıştır. [3]
Derneğin düzenlediği ikinci kongre yine Toptaşı’nda yapılmıştır; bu defa Başhekim Mazhar Osman’dır. Mazhar Osman ve genç asistanlarının bildiriler sunduğu kongreye katılım öncekine göre daha fazla olmuştur. 1925 yılına kadar Tababet-i Akliye ve Asabiye Kongreleri her yıl Ekim ayında tekrarlanmış, kongrelerden birisi Gümüşsuyu hastanesinde diğerleri Toptaşı’nda yapılmıştır. 1925 yılında, ülke genelinden katılımlarla ilk Milli Tıp Kongresi Ankara’da düzenlenmiş ve nöropsikiyatristler bu kongreye geniş bir kadroyla katılmıştır. [4]
İstanbul Seririyatı, No 12,1932, s.135.
İstanbul Seririyatı, No:10, 1950, s.89.
Derneğin kuruluşunun 20. yılı olan 1934’de Bakırköy Kliniğinde yapılan toplantıya 100’e yakın kişi katılmıştır. Bu dönemde dernek üyeleri ağırlıklı olarak nörolog ve psikiyatrlardan oluşmaktadır fakat 1930’lardan itibaren beyin cerrahlarının (nöroşirurjiyen) da toplantılara aktif olarak katıldığı ve İstanbul Seririyatı’nda bildirilerinin yeraldığı görülmektedir.
[1] Derneğin tarihi için bkz. Fatih Artvinli, Şahap Erkoç, Fulya Kardeş, “Two Branches of the Same Tree: A Brief History of Turkish Neuropsychiatric Society (1914-2016)”, Archives of Neuropsychiatry; 2017; 54 (4): 364-371.
[2] Osmanlı Tababet-i Asabiye ve Akliye Cemiyeti’nin ilk fenni celsesinde –Teşrinievvel 1334/1918. İstanbul Seririyatı 1, 3 (1 Temmuz 1335/1919): 39-45.
[3] Tababet-i Akliye ve Asabiye Kongresi, Mazhar Osman Bey’in Nutku ve Kongre Sunumları (3 Teşrinievvel 1335 Cuma, İstanbul Toptaşı Bimarhanesi, Kongre Reisi: Mazhar Osman Bey, Fahri Reis: Avni Mahmud Bey). İstanbul Seririyatı 1, 7 (1 Teşrinisani/Kasım 1335/1919): 135-138.
[4] Mazhar Osman, “Türk Tababet-i Akliye ve Asabiye Kongresi”, İstanbul Emraz-ı Akliye ve Asabiye Müessesesi Senelik Mesaisi 1339-1340 Senelerine Mahsus, İstanbul: Kader Matbaası, 1925, s. 92-114.
